Toepassingsgebied Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek
Emissies Assemblage Circulair Human CapitalGeleerde lessen
Zowel de Nederlandse overheid als de EU hebben doelen en ambities gesteld om de uitstoot van stikstof, CO₂ en fijnstof te reduceren. Die hebben ook impact op (de voortgang van) bouwprojecten. Het kennis- en innovatieprogramma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) werkt daarom samen met verschillende partijen om tot een gezamenlijke aanpak te komen die de uitstoot verlaagt. Dit programma bestaat uit drie pijlers, waarvan de Topsector Logistiek er één voor zijn rekening neemt in het toepassingsgebied ‘Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek’.
Topsector Logistiek werkt door middel van onderzoek, kennis- en toolontwikkeling en opschaling aan innovatie en verduurzaming van de bouwsector. ‘EACH’ staat voor alle activiteiten die in het kader van het programma Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek worden uitgevoerd.
De invulling van EACH
In diverse programma’s van de Topsector Logistiek zijn de voorgaande jaren relevante inzichten opgedaan en veel data verzameld in verschillende Living Labs. Al deze informatie wordt meegenomen in EACH, waarbij EACH staat voor:
| E | A | C | H |
|---|---|---|---|
| Emissies, Elektrificatie & Energielogistiek | Assemblage, Logistiek & ketenaansturing | Circulaire Bouw & Infra Logistiek | Human Capital |
Emissievoorspeller
Een van de ontwikkelde tools is de Emissievoorspeller. Deze calculator geeft de GWW/infra-markt in een vroeg stadium van een bouwproject inzicht in de verwachte emissies (stikstof en CO2) en hoe die zich verhouden tot de stikstofnormen voor een bepaalde locatie.
Meetprogramma
Topsector Logistiek zet zich in voor het standaardiseren van meetmethodes die uniform gedragen worden door alle partijen. Stikstof is een grote uitdaging voor de bouwsector. Met de insteek om data te meten van verschillende mobiele werktuigen en die real time te monitoren, is de ambitie om de huidige kengetallen in samenwerking met TNO te valideren en daar waar nodig aan te passen.
Medio april 2024 nemen 17 bedrijven met 210 machines deel aan het meetprogramma. In de komende jaren verwachten wij een sterke groei naar 500+ machines.
Over Topsector Logistiek
Samen met ondernemers, overheden en onderzoeksinstellingen werkt de Topsector Logistiek aan een concurrerende en emissieloze logistiek in Nederland. Topsector Logistiek kent vier toepassingsgebieden met eigen activiteiten en doelen voor 2024 – 2027. Het toepassingsgebied ‘Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek’ werkt aan innovatie en verduurzaming van bouwlogistiek met ‘EACH’.
Op EACHbouwt.org vind je alle informatie over het programma EACH van het toepassingsgebied ‘Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek’. Andere toepassingsgebieden van Topsector Logistiek zijn multimodale corridors, stadslogistiek en supply chain/ketenregie.
Over Schoon- en Emissieloos Bouwen
In het programma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) werken marktpartijen, brancheorganisaties, overheden en kennisinstellingen samen aan het schoner uitvoeren van bouw-, onderhouds- en sloopprojecten. Het doel van deze samenwerking is om de emissies van bouwmaterieel zoals mobiele werk-, voer- en vaartuigen te verlagen, in het belang van de natuur, het klimaat en onze gezondheid.
In samenwerkingen met de verschillende partijen is een routekaart ontwikkeld, bestaande uit concrete en haalbare stappen om in 2030 60% stikstofreductie, 75% gezondheidswinst en 0,4 Mton CO₂-reductie te realiseren in de bouw.
Lees meer over het hele programma op www.opwegnaarseb.nl
E | Emissies, Elektrificatie & Energielogistiek
Home Assemblage Circulair Human CapitalGeleerde lessen
Doel Emissies, Elektrificatie en Energielogistiek
Het doel van dit programmaonderdeel is om een methode te ontwikkelen om stikstof-uitstoot in de bouw te voorspellen, meten en monitoren, die door de doelgroepen breed wordt toegepast. Daarbij is er duidelijk inzicht in de impact van de energiebehoefte en de transitie naar zero-emissie.
Om dit te realiseren zijn vijf aandachtsgebieden gedefinieerd, waaraan in verschillende Living Labs wordt gewerkt.
Alle opgedane kennis, inzichten en methoden worden gedeeld onder Human capital.
E1. Emissies voorspellen, meten, monitoren
Emissies terugdringen is een belangrijke maatschappelijke uitdaging. De bouwsector werkt momenteel met veel verschillende methodes en duurzaamheidscriteria. Topsector Logistiek zet zich met het programma Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek in voor een uniforme methode, die representatief is voor de markt en is gebaseerd op data uit de praktijk.
Het programma brengt emissies van mobiele en stationaire werktuigen in kaart op basis van real time data op de bouwplaats en logistieke data van de aan- en afvoerketen. Met deze data en methode kunnen in alle fases van een bouwproject emissies worden voorspeld, gemeten en gemonitord.
- Ophalen en analyseren emissiedata van mobiele werktuigen via:
- CAN-bus sensoren op ruim 210 machines, bij 17 deelnemers
- Fuel flow meters
- OEM data
- Databron van kengetallen vergroten en kwalitatief verbeteren
- Procesanalyse en meetmethode ontwikkelen/verbeteren
- Ontwikkeling Emissievoorspeller voor GWW
E2. Uitrol NOx (emissie) footprinting
In voorgaande projecten is de inmiddels beproefde Carbon Footprinting-methode ontwikkeld. Nu is het zaak deze methode verder op te schalen en de normen, standaarden en richtlijnen te toetsen aan de praktijk in de bouw. Dit moet leiden tot richtlijnen & tools voor emissie footprinting in de bouw, die zijn gebaseerd op de overall Carbon Footprinting methode.
E3. Neveneffecten inzet ZE materieel
Binnen de Living Labs zijn de nodige ervaringen en inzichten opgedaan over de inzet van ZE materieel. De volgende stap is om de beschikbare data verder te analyseren en helder te krijgen welke neveneffecten de inzet van ZE materieel heeft op de energielogistiek en op geld, tijd, organisatie, kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid. Aansluitend wordt een integrale aanpak ontwikkeld om ZE materieel op al deze vlakken zo efficiënt mogelijk in te zetten.
E4. Energielogistiek op ZE bouwplaats
Op basis van inzichten en data uit een eerder Living Lab en het onderzoeksproject TRANSENERGY vindt nu een verdiepend onderzoek plaats naar energielogistiek. Zo komen we tot nieuwe kennis en inzichten over de (on)mogelijkheden van de toepassing en opschaling van ZE bouwplaatsen.
E5. Gebiedsontwikkeling & rol overheid
Ervaringen en inzichten uit de Living Labs moeten leiden tot een geïntegreerde aanpak van gebiedsontwikkeling en een handreiking voor overheden en opdrachtgevers. Daarbij zijn de doelen:
- Een gebiedsgerichte aanpak voor bouwlogistiek ontwikkelen en toepassen
- Ritten, emissies en de verwachte impact kunnen voorspellen
- Proactief ritten, emissies en hinder verminderen
- Monitoren ritten, emissies en effectiviteit maatregelen
- Kennis delen met andere gemeenten
Living Labs – aanpak en resultaten
In verschillende Living Labs wordt gewerkt aan bovenstaande aandachtsgebieden, om zo te komen tot praktische oplossingen.
Beschikbare Tools
Doel Assemblage, Logistiek & ketenaansturing
Het doel van dit programmaonderdeel is de impact van (prefab) bouwwijzen op geld, tijd, organisatie, kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid te vertalen naar slimme en schone bouwlogistieke ketens. In verschillende Living Labs wordt aan onderstaande aandachtsgebieden gewerkt.
Alle opgedane kennis, inzichten en methoden worden gedeeld onder Human capital.
A1. Impact dominante prefab bouwwijzen
De resultaten van het deelprogramma Industriële Modulaire Prefab Bouw (onderdeel van Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB), getrokken door TNO) vormen de basis voor verdere analyse en de uitwerking van impactscenario’s op geld, tijd, organisatie, kwaliteit, veiligheid en duurzaamheid, om zo een handreiking te ontwikkelen voor de doelgroepen.
A2. Digitalisering en data integratie (prefab) bouwketen
Op basis van de laatste inzichten van digiGO, BIM-ontwikkelingen en onderzoeksproject ECOLOGIC (vanuit TKI Dinalog) vergaren we nieuwe kennis en inzichten. Dit gebeurt in de Living Lab, in samenwerking met digiGO.
A3. Beschikbaarheid data en informatielogistiek
De beproefde Carbon Footprinting-methode van de Topsector Logistiek en het onderzoeksproject Modular Prefabricated Construction (ModPrefCon) van TKI Dinalog worden meegenomen in het Living Lab, als topic voor (vervolg)onderzoek. Zo willen we nieuwe kennis en inzichten in kaart brengen van de (on)mogelijkheden van toepassingen en opschaling.
A4. Toepassing en opschaling inzet bouwhubs
TNO-onderzoek en inzichten uit eerdere Living Labs vormen de input om nu verder onderzoek te doen naar de inzet van bouwhubs. Kennisvragen, lessons learned en praktijkervaringen leiden tot nieuwe kennis en inzichten in toepassings- en opschalings(on)mogelijkheden en tot de ontwikkeling van lesmateriaal.
A5. Ketenregie voor effectieve (prefab/modulaire) bouwlogistiek
De uitkomsten en inzichten uit praktijkcases, onderzoeksprojecten ‘Control towers in de bouwlogistiek, een verkenning van ketenregie’ (TNO 2023 R10799) en LOKET (LOgistieke KETenregie voor binnenstedelijk bouwen – TKI Dinalog) zijn het uitgangspunt van (vervolg)onderzoek in nieuwe Living Labs. Het doel: nieuwe kennis en inzichten opdoen over de toepassings- en opschalings(on)mogelijkheden.
Living Labs – aanpak en resultaten
In verschillende Living Labs wordt gewerkt aan bovenstaande aandachtsgebieden, om zo te komen tot praktische oplossingen.
Doel Circulaire Bouw & Infra Logistiek
Binnen dit programmaonderdeel vergaren we door middel van onderzoek en praktijkcases (van nieuwbouw en renovatie) nieuwe kennis en inzichten over circulaire bouwlogistiek, zodat we die (nog) verder kunnen toepassen & opschalen.
Alle opgedane kennis, inzichten en methoden worden gedeeld onder Human capital.
C1. Integratie circulaire bouwconcepten en logistiek
Op basis van ervaringen en inzichten in diverse praktijkcases en kennisvragen die TKI Dinalog en TKI Bouw & Techniek verzamelden, wordt nu een vervolgstap gezet. De data worden door de betrokken partijen geanalyseerd en getoetst in een Living Lab, om zo nieuwe kennis en inzichten te verkrijgen over de (on)mogelijkheden in toepassing en opschaling.
C2. Beschikbaarheid data materiaalstromen en informatielogistiek
Onderzoeksproject Modular Prefabricated Construction (ModPrefCon) van TKI Dinalog, de ontwikkeling van een materialenpaspoort en een digiGO initiatief vormen de topic voor onderzoek in een Living Lab. Het doel is om op die manier nieuwe kennis en inzichten te krijgen over de toepassings- en opschalings(on)mogelijkheden.
C3. Transitie circulaire ketens in de bouw
Diverse onderzoeksprojecten en cases van TKI Dinalog, zoals LogiCELL en LINCIT, vormen het uitgangspunt voor verder onderzoek in nieuwe Living Labs. Dit vergroot onze kennis en inzichten in de (on)mogelijkheden van toepassing en opschaling.
C4. Opschaling circulaire bouwketens
Diverse onderzoeksprojecten en cases van TKI Dinalog, zoals LogiCE, LINCIT vormen het uitgangspunt voor verder onderzoek in nieuwe Living Labs. Dit vergroot onze kennis en inzichten in de (on)mogelijkheden van toepassing en opschaling.
Living Labs – aanpak en resultaten
In verschillende Living Labs wordt gewerkt aan bovenstaande aandachtsgebieden, om zo te komen tot praktische oplossingen.
Integratie circulaire bouwconcepten en logistiek
Beschikbaarheid data materiaalstromen en informatielogistiek
Doel Human Capital
Het is ons doel om vanuit EACH Bouwt een blijvende bijdrage te leveren aan de ontwikkeling en opschaling van praktisch opleidings- en lesmateriaal in bouwlogistiek, dat bijdraagt aan schoon en emissieloos bouwen.
H1. Ontsluiten praktijkkennis en ervaring Living Labs
Alle relevante kennis, ervaringen en methoden uit projecten wordt verzameld en vertaald naar praktijkgericht instructie- en lesmateriaal, dat actief wordt aangeboden aan de bouwwereld en relevante mbo-, hbo- en wo-opleidingen.
H2. Bijscholings- en opleidingsprogramma Bouwlogistiek
In overleg met onderwijsinstanties, branche- en trainingsorganisaties maken we inzichtelijk wat er is aan kennis en opleidingsmateriaal aanwezig is en wat er nog nodig is. Daarnaast houden we ons bezig met de gezamenlijke ontwikkeling en uitwisseling van nieuwe kennis- en ontwikkel/onderwijsaanpakken en van vraaggestuurd onderzoek op de cross-over tussen bouwkunde en logistiek (bouwlogistiek).
Op basis van de opgedane kennis en ervaringen realiseren we opleidings- en lesmateriaal over bouwlogistiek & supply chain dat aansluit op de alledaagse praktijk en dat kan worden gebruikt in door branche- en trainingsorganisaties en in mbo, hbo en wo.
H3. Future Skills in Bouwlogistiek
Er vindt een voorverkenning plaats om helder te krijgen welke vaardigheden nodig zijn om op toekomstige ontwikkelingen in de bouwlogistiek te kunnen inspelen. Op basis daarvan vindt een verdiepend onderzoek plaats en komen bedrijven en onderwijs in een dialoog tot nieuwe, landelijke opleidingsprogramma’s, die wezenlijk bijdragen aan Schoon en Emissieloos Bouwen.
H4. Kennisbank Bouwlogistiek
Alle afgeronde projecten van het Programma Bouwlogistiek & Mobiele Werktuigen worden toegevoegd aan de Kennisbank van de Topsector Logistiek. Hier is een schat aan informatie te vinden voor aannemers, leveranciers, rijksoverheid, provincies, gemeenten, transporteurs, logistiek dienstverleners in de bouw en kennisinstellingen.
Geleerde lessen
EACH Bouwt onderzoekt, experimenteert en biedt met de geleerde lessen handvatten om Schoon- en Emissieloos Bouwen mogelijk te maken.
Hoe kun je als aannemer het meeste uit gebiedsgerichte aanpak, bouwlogistieke software, bouwhubs en Fleet Management Systemen halen? Check onderstaande Do’s en Don’ts die zijn opgehaald uit de Living Labs van Topsector Logistiek en gevalideerd met professionals.
Gebiedsgerichte aanpak
Bij gebiedsontwikkeling wordt veel en vaak gelijktijdig gebouwd. Het vele bouwverkeer legt onvermijdelijk druk op de omgeving en op zaken als verkeersveiligheid en bereikbaarheid. Hoe kun je sturen als gemeente of provincie op efficiënte bouwlogistiek?
Bouwlogistieke Software
Juiste toepassing van software voor bouwlogistiek kan leiden tot kostenbesparing, minder overlast en beter inzicht in uitstoot. Hoe kun je als aannemer het meeste uit bouwlogistieke software halen?
Bouwhubs
In Nederland moeten de komende jaren duizenden huizen bijgebouwd worden, met de nodige druk op de infrastructuur en voorzieningen. Het gebruik van bouwhubs kan een oplossing zijn om het aantal ritten in de stad te besparen.
Fleet Management Systemen
Het meten en monitoren van de inzet en emissies van mobiele werktuigen kan ondersteund worden met behulp van Fleet Management Systemen. De inzet ervan kan leiden tot verschillende voordelen. Ontdek hier de Do’s en Don’ts.
Wat doet Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek?
Introductie programma
In 2023 zijn de nodige stappen gezet om het voorspellen van stikstof te verbeteren. Met verbeteren wordt het “zelf en sneller” voorspellen van emissies bedoeld.
Zelf stikstof voorspellen is mogelijk door te kijken naar de beschikbare data van bedrijven. Denk aan de bestekposten, planning of kostenraming en hier stikstof kerngetallen aan toe te wijzen. Hiermee zijn bedrijven in staat om zelf de berekening te maken.
Ook heeft de Topsector Logistiek een meetprogramma draaien, in samenwerking met de markt waar een paar honderd mobiele werktuigen langdurig (in detail) worden gemeten op inzet en de emissie-uitstoot bij bouwprojecten.
Vanuit de Topsector Logistiek zetten we in op het ontwikkelen van een methode, voor het berekenen en toewijzen van emissies, die toepasbaar is in de praktijk. We bouwen daarbij voort op de ontwikkelde methode voor carbon footprinting.
Om aan te tonen dat de methode in de praktijk werkt, is een tool ontwikkeld (proof of concept) die voor Infra-projecten, op basis van kostenraming, de stikstof en ammoniak kan berekenen. Deze informatie is noodzakelijk voor het verkrijgen van een omgevingsvergunning.
De vervolgstappen voor dit project zijn:
- De berekeningen toepassen bij meerdere bouwtypes en kostenmethodieken.
- Scenario-analyses om de gebruiker te helpen sturen richting een acceptabele uitstoot voor het bouwproject.
- Toevoegen van meer KPI’s om uitstoot nog sneller en eenvoudiger te kunnen voorspellen en de methode nog toegankelijker te maken.
- Sneller voorspellen; er is geconstateerd dat het berekenen van de stikstof vaak pas in een laat stadium gedaan wordt (bij het definitief ontwerp). Voor de marktpartijen in de bouw is het wenselijk om in een vroeg stadium (bij schetsontwerp) een goede indicatie te krijgen of het project een goede kans op vergunning heeft.
Nieuws / Agenda
In 2023 zijn de nodige stappen gezet om het voorspellen van stikstof te verbeteren. Met verbeteren wordt het “zelf en sneller” voorspellen van emissies bedoeld.
Event: van inspiratie naar impact
We geven in vogelvlucht een overview van de programmering, de samenhang en de gemaakte keuzes. Waar hebben we impact gemaakt, hoe ver zijn we en welke resultaten hebben we gehaald. In de middag kun je deelnemen aan impactsessies en tot slot kijken we vooruit, wat staat ons te doen en hoe gaan we nu verder?
Innovatieve tools voor emissies in de bouw
Het programma Schoon- en Emissieloos Bouwen werkt aan een uniforme aanpak voor schonere bouw-, onderhouds- en sloopprojecten. Om de sector te ondersteunen bij het verminderen van emissies, zijn deze tools ontwikkeld..
Topsector Logistiek lanceert tool ‘emissievoorspeller’
Voor innovatie en verduurzaming van de bouwsector
Topsector Logistiek lanceert de ‘Emissievoorspeller’: de tool berekent op basis van een bestaande planning of kostenraming emissies en toetst deze met één druk op de knop aan de stikstofdepositie en -ruimte van een bouwlocatie. Deze gratis tool is voor en door de markt ontwikkeld en helpt om snel en eenvoudig emissies van (Grond-, Weg-, Water-) bouwprojecten te berekenen.
Event: van inspiratie naar impact
We geven in vogelvlucht een overview van de programmering, de samenhang en de gemaakte keuzes. Waar hebben we impact gemaakt, hoe ver zijn we en welke resultaten hebben we gehaald. In de middag kun je deelnemen aan impactsessies en tot slot kijken we vooruit, wat staat ons te doen en hoe gaan we nu verder?
Topsector Logistiek lanceert tool ‘emissievoorspeller’
Voor innovatie en verduurzaming van de bouwsector
Topsector Logistiek lanceert de ‘Emissievoorspeller’: de tool berekent op basis van een bestaande planning of kostenraming emissies en toetst deze met één druk op de knop aan de stikstofdepositie en -ruimte van een bouwlocatie. Deze gratis tool is voor en door de markt ontwikkeld en helpt om snel en eenvoudig emissies van (Grond-, Weg-, Water-) bouwprojecten te berekenen.
Innovatieve tools voor emissies in de bouw
Het programma Schoon- en Emissieloos Bouwen werkt aan een uniforme aanpak voor schonere bouw-, onderhouds- en sloopprojecten. Om de sector te ondersteunen bij het verminderen van emissies, zijn deze tools ontwikkeld..
